विगतमा सदस्यताको विषयमा विवाद हुँदा पार्टीको महाधिवेशन नै प्रभावित हुने गरेको नेपाली कांग्रेसले सदस्यता वितरण, नवीकरण र अभिलेखीकरणलाई डिजिटल प्रणालीमा लैजाने भएको छ । कांग्रेसले सदस्यतासम्बन्धी सम्पूर्ण काम डिजिटल प्रविधिको प्रयोगबाट गर्न लागेको हो ।वेभसाइटमार्फत अनलाइन सदस्यता वितरण नै थालिसकेको कांग्रेसले बिहीबार देशभरिबाट जिल्ला सभापतिहरूलाई काठमाडौंमा भेला गरेर त्यसबारे प्रशिक्षणसमेत गर्‍यो । भेलामा जिल्ला सभापतिहरूले अनलाइनबाट सदस्यता वितरण हुन थालेपछि पार्टीप्रति आकर्षण बढ्ने आँकलनसमेत व्यक्त गरेका छन् ।

केन्द्रीय सूचना, सञ्चार तथा प्रचार विभागका प्रमुख मीन विश्वकर्माले पार्टीले सदस्यता वितरण, नवीकरण र अभिलेखीकरणलाई पार्टीले पूर्णरुपमा डिजिटल प्रविधिमा लैजान लागेको बताए । ‘सदस्यतालाई पूर्णरुपमा अनलाइनबाट गर्ने गरी तयारी भएको छ । केन्द्रीय समितिको निर्णयबमोजिम महामन्त्रीहरूले यसको नेतृत्व गर्नुभएको छ,’ उनले भने, ‘अब विगतको जस्तो सदस्यता पाउनै बन्देज हुने अवस्था हुँदैन । घरै बसिबसी सदस्यता पाइने र पार्टीको सदस्यता कार्डसमेत उपलब्ध हुने व्यवस्था भएको छ । हरेक वर्ष नवीकरणलाई अनिवार्य गरिएको छ ।’

सात लामो लोकतान्त्रिक अभ्यास गरिसकेको मुलुकको सबैभन्दा ठूलो लोकतान्त्रिक पार्टी कांग्रेसमा अहिलेसम्म सदस्यता प्रणाली केन्द्रीकृत थियो । विधानमा टोलदेखि वडा, पालिका र जिल्ला हुँदै केन्द्रसम्म आठ तहका संगठन संरचना बनाएको कांग्रेसले चाहेजति सबैलाई सदस्यता दिने गरेको छैन । सदस्यता पाउन, छेक्न र संगठनमा आफ्नो कब्जा बनाएर पार्टी नेतृत्वमा पुग्न हरेक महाधिवेशनको सम्मुखमा नेताहरूले ठूलै रस्साकस्सी गर्दै आएका छन् ।

पछिल्लो समय युवाहरूलाई आकर्षित गर्न नवगठित दलहरूले अनलाइनबाट सदस्यता आवेदन लिने अभ्यास थालेपछि कांग्रेसले पनि त्यही अभ्यासलाई पछ्याएको हो ।

०७८ को मंसिरमा भएको १४ औँ महाधिवेशनमा समेत सदस्यताकै कारण करिब एक वर्षसम्म महाधिवेशन नै प्रभावित भएको थियो । नियमित हुनुपर्ने सदस्यता वितरण र नवीकरण नहुँदा महाधिवेशनको मुखमा नेता कार्यकर्ताले केन्द्रीय कार्यालय घेराउ, अनशन र महिनौँसम्म धर्ना गरेका थिए ।

सदस्यताका विषयमा उठेको विवादकै कारण सभापति शेरबहादुर देउवाको गृहजिल्ला डडेलधुरामा पार्टी दुई टुक्रा बन्यो । सभापति देउवाको चाहनाविपरीत सदस्यता वितरण गर्न खोज्दा तत्कालीन जिल्ला सभापति कर्णबहादुर मल्ल पार्टीबाट निष्काशित भए ।

प्रचार विभाग प्रमुख विश्वकर्माले अनलाइनबाट सदस्यता वितरणपछि विगतदेखि चलेको त्यस्तो विवादको परम्पराको अन्त्य हुने दाबी गरे । ‘हिजो सदस्य बन्न चाहने सबैले सदस्य बन्न पाउने अवस्था थिएन, चाहनेलाई भन्दा संगठनमा प्रभाव पार्ने गरी सदस्यता दिने अभ्यास थियो,’ उनले भने, ‘तर अब त्यस्तो हुँदैन । सदस्यता वितरणलाई सहज बनाउन अनलाइनको प्रयोग गर्ने पार्टीको निष्कर्ष छ ।’ त्यसरी अनलाइनबाट प्राप्त आवेदनहरूलाई सम्बन्धित वडा कार्यसमितिमा पठाइने र वडाबाट रूजु भएर पार्टीले सदस्यता दिने उनले बताए ।

१४ औँ महाधिवेशनकालागि कांग्रेसले करिब डेढ वर्ष लगाएर सदस्यताको टुंगो लगाएको थियो । सदस्यता विवादकै कारण १६ जिल्लाले केन्द्रीय महाधिवेशन सकिएपछि मात्रै जिल्ला अधिवेशन गर्न भ्याएका थिए । जसअनुसार हाल कांग्रेसका ८ लाख ४० हजार १०६ जना क्रियाशील सदस्य छन् ।

विधानअनुसार अब कांग्रेसका दुई खाले सदस्य हुन्छन् । पहिलो, साधारण सदस्य र अर्को क्रियाशील सदस्य । पार्टीको महाधिवेशनको प्रक्रियामा क्रियाशील सदस्यले मात्रै मतदान गर्न पाउने व्यवस्था छ । साधारण सदस्य भएको दुई वर्षपछि मात्रै क्रियाशील सदस्य बनाउने विधानको व्यवस्था छ ।